Thứ nhất, sữa công thức cần phải được hiểu đúng.

Sữa mẹ là thức ăn tốt nhất cho trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ. Nhưng trong nhiều trường hợp, sữa mẹ ít hoặc không có, việc bổ sung sữa ngoài cho bé là cần thiết. Sữa công thức được sản xuất phục vụ cho mục đích này.

Sữa công thức là các loại sữa được sản xuất dành riêng làm thức ăn cho trẻ sơ sinh và trẻ em, trong đó thành phần mô phỏng công thức hóa học của sữa mẹ, bổ sung thêm những dưỡng chất khác nhau nhằm đem lại những lợi ích tương tự như ở trẻ bú mẹ, dùng để thay thế hoàn toàn hoặc một phần cho sữa mẹ.

Phần lớn sữa bột được chế biến từ sữa bò nhưng để đảm bảo đầy đủ dinh dưỡng các nhà sản xuất phải bổ xung thêm rất nhiều loại dưỡng chất phù hợp vào thành phần của sữa để có được loại sữa chất lượng cao phù hợp với sự phát triển của trẻ nhỏ. Đó là các loại vitamin, khoáng chất, các chất giúp trẻ có hệ tiêu hóa khỏe mạnh, những dưỡng chất cần thiết cho sự phát triển của hệ xương, cơ, thần kinh… Những thành phần này có thể thay đổi tùy theo công thức chế biến sữa của từng nhà sản xuất, nhưng mục đích chung của chúng đều nhằm đến việc cung cấp dinh dưỡng tối ưu, phù hợp với từng giai đoạn phát triển của trẻ.

Thứ hai, nếu sữa công thức pha không tan hoàn toàn thì có phải là không tốt?

Sữa bột trong quá trình cô đặc để chuyển sữa từ dạng lỏng sang dạng bột thì độ hòa tan ban đầu sẽ bị ảnh hưởng một phần. Điều này khác với sữa tươi (sữa mẹ và sữa bò tươi) có độ tan hoàn hảo.

Một điều dễ thấy là khi pha bất kỳ loại sữa bột nào, bạn cũng có thể sẽ thấy những vệt sữa nhỏ bám trên thành ly hoặc lắng xuống dưới sau khi uống. Những vệt sữa này chính là một số thành phần nhỏ khoáng chất được bổ sung vào sữa, có thể không tan hoàn toàn trong nước. Lý do vì chúng là khoáng chất khó tan. Những khoáng chất có thể đọng lại dưới đáy ly, chúng có thể cứng và nhám giống như một loại cát rất mịn.

Phân tích khoa học đã cho thấy loại chất lắng này thường là muối khoáng canxi và phosphor ít tan trong nước, nhưng chúng lại là những thành phần không thể thiếu được cho hệ xương trong cơ thể, đặc biệt là xương của trẻ đang phát triển. Như vậy, đây là loại muối khoáng có ích nhưng khi không tan trong nước thì đưa vào cơ thể người có thể hấp thu được hay không?

Trên thực tế, hàng ngày người lớn cũng như trẻ nhỏ tiêu thụ khá nhiều loại khoáng chất không tan trong nước. Một số thuốc cung cấp canxi ở dạng lỏng (như Cancigenol chẳng hạn) đều có in trên bao bì: “Lắc đều trước khi dùng” có nghĩa là các khoáng chất bên trong có thể lắng dưới đáy. Cơ chế của các chất lắng này là ít tan trong nước nhưng tan tốt trong dịch vị dạ dày, vì vậy, việc uống các “chất lắng” loại này không gặp trở ngại gì về mặt tiêu hóa và nên “lắc qua lắc lại” để uống hết những thành phần này, để cơ thể có đủ khoáng chất chứ không nên loại bỏ. Mỗi loại sữa, đều có một chỉ số không hoàn tan nhất định, điều này không ảnh hưởng đến chất lượng sữa.

Thứ ba, cùng một loại sữa, có lúc sữa tan hết có lúc không tan hết, vì sao lại như vậy?

Hiện tượng này là do các vitamin, khoáng chất có lúc sẽ tan hết trong nước và có lúc sẽ không tan hết. Phụ thuộc vào cấu trúc phân tử của các khoáng chất này và nhiệt độ mỗi lần pha sữa.

Tuy cùng một loại canxi, phospho nhưng độ tan từng lần có thể khác nhau. Cùng một hàm lượng sữa bột, nhưng mức độ tách chất béo từ sữa bột khi vào nước của từng lần pha sữa cũng sẽ khác nhau. Chúng ta có thể thấy, khi hút sữa mẹ vào bình để lưu trữ, cũng sẽ có một phần lipid, omega3, 6 được tách ra từ sữa mẹ, lần ít, lần nhiều. Khi sữa pha với nước, lượng chất béo tách ra ít, sữa có thể tan hoàn toàn. Nhưng cũng sẽ có lúc lượng chất béo tách ra nhiều hơn, sữa sẽ có phần lợn cợn bám bình. Điều này không ảnh hưởng đến chất lượng của sữa, khi cho bé uống nên lắc đều sữa để các dinh dưỡng này có thể vào tối đa cơ thể bé.

Thực tế là khi pha sữa bột công thức có thể sẽ có những lúc sữa không tan hết. Vì vậy, cần chú ý tuân thủ đúng hướng dẫn pha chế của nhà sản xuất in trên bao bì. Cho ít nước quá hay nước quá nóng hoặc quá nguội khi pha chế sữa cũng là một lý do làm thay đổi độ tan của sữa.

Các bà mẹ cũng không cần quá lo lắng khi sữa không tan hết. Chỉ cần tuân thủ đúng nguyên tắc pha sữa là có thể yên tâm cho con sử dụng. Khi pha sữa không tan hết, chúng ta chú ý rửa bình sạch sẽ để lần bú sau của bé không bị dính cặn sữa của lần pha trước.

Theo PGS. TS. Nguyễn Thị Lâm, nguyên Phó Viện trưởng Viện dinh dưỡng thì các bà mẹ nên dùng các loại sữa được sản xuất theo dây chuyền khép kín nghiêm ngặt, sử dụng nguồn nguyên liệu cùng công nghệ đảm bảo. Thực tế cho thấy, sữa mẹ giai đoạn đầu sau sinh hay còn gọi là sữa non là loại sữa tốt nhất dành cho trẻ bởi có hàm lượng colostrum cao, giúp con phát triển toàn diện cả về thể chất lẫn trí tuệ. Các nhà khoa học đã bổ sung hàm lượng lớn thành phần sữa non Colostrum giàu kháng thể tự nhiên IgG, IgA, IgF vào trong thành phần sữa bột. Các kháng thể này có tác dụng làm tăng hệ miễn dịch của trẻ, bảo vệ đường tiêu hóa giúp trẻ tăng cường thể lực, phát triển khỏe mạnh.